هنر ساخت اسباب بازی در ایران و بی مهری های ادامه دار به آن

به گزارش کودک پرس ، طراحی اسباب بازی یکی از شاخه‌های طراحی است که اهمیت بسیاری دارد و نقش بسیار مهمی در کمپانی‌های بزرگ دنیا دارند و حساسیت بسیاری نیز دارد که چند حوزه روانشناسی، جامعه شناسی، فرهنگ و زیبایی شناسی را به‌دنیای صنعت و مواد با توجه به استانداردها و ایمنی‌های لازم پیوند می‌دهد و یک طراح اسباب‌بازی، یک اندیشمند است نه صرفاً طراح پوسته و مسائل بصری.
در کشورهای پیشرفته تمام تولیدکنندگان بزرگ بخش طراحی و طراحان اسباب بازی خط‌مشی و ایده‌های نو را مطرح می‌کنند و همچنین آزمایش‌های لازم را برای گرفتن بازخوردهای مخاطب و اصلاح نمونه انجام می‌دهند. در ایران متأسفانه طراحی اسباب بازی انجام نمی‌شود و تولیدکنندگان کمتر به این حوزه توجه می‌کنند و بیشتر تمایل به تولید آثار و نمونه‌های خارجی دارند تا ورود یک طرح جدید به بازار، دانش طراحی اسباب‌بازی هم هنوز در ایران مکتوب نشده است و دانشگاه‌ها کمتر به این مقوله پرداخته‌اند به جز چند اتقاق انگشت شمار نمی‌توان گفت چیزی تحت عنوان آموزش طراحی اسباب بازی شکل گرفته است. این مسأله بسیار مهم و جدی است و با حمایت وزارت علوم و سایر نهادهای مرتبط باید به مسأله آموزش طراحی اسباب بازی و برنامه درسی آن و تولید دانش و محتوای بومی توجه شود تا بتوان به طراحی ایرانی و تولید ملی رسید، بدون محتوا هرگز نمی‌توان ادعای تولید ملی داشت هر تولیدی باید بر بستر دانش و نیازهای مرز و بوم شکل گیرد و با چنین وضعیتی انجام هر کاری فقط به شعار بسنده خواهد کرد.
در ایران تولیدکنندگان توانمندی وجود دارند که تولیدات با کیفیتی داشته و دارند اما در فشار مسائل اقتصادی گاه مجبور به پایین آوردن کیفیت تولیدات می‌شوند، دست و پنجه نرم کردن با غول واردات اسباب بازی بویژه قاچاق اسباب بازی فرصتی برای تفکر و توجه به ایده‌های نو و مخاطب ایرانی باقی نمی‌گذارد و به همین دلیل هرکجا انتقادی می‌شود از گروه تولیدکنندگان است که چرا آثارشان بیشتر کپی هستند و با کیفیت نمونه‌های خارجی تولید می‌شوند دریغ از آشکار کردن مسائل پشت پرده که نفسی برای تولیدکننده ایرانی باقی نمی‌گذارد که بخواهد به طراحی و استخدام طراح اسباب بازی و اعتماد به ایده‌های نو فکر کند. در بین تولیدکنندگان اسباب بازی، دانش و توان به کارگیری دانش طراحی اندک است ولی قابل انتقاد نیست چراکه فعالیتی جهت تولید و انتقال دانش صورت نگرفته است و همچنین هیچ حمایتی نه در زمینه تأمین مواد و دستگاه‌های لازم، شاخص‌های استاندارد و ایمنی از طرف نهادهای دولتی انجام نشده است پس انتظاری هم نمی‌توان داشت.
فرآیند پخش و فروش اسباب بازی هم بشدت دارای مشکل است و کالای ایرانی بخوبی کالاهای خارجی (به‌دلیل سود کلان واسطه‌های فروش) معرفی نمی‌شود، فروشگاه‌ها ترجیح می‌دهند اسباب بازی‌های خارجی را معرفی کنند سیستم پخشی در بخش دولتی وجود ندارد که حمایت‌هایی در جهت پخش و یارانه‌های لازم انجام شود و سیستم پخش خصوصی باز هم به‌دلایل اقتصادی فشار روی تولیدکننده در جهت پایین آوردن قیمت دارد و پخش گسترده‌ای هم نمی‌تواند انجام دهد.
خریداران اسباب بازی که بیشتر خانواده‌ها هستند و در گروه‌های سنی بالاتر خود کودکان، با ورود به بازار و فروشگاه‌ها جز سردرگمی حاصل دیگری ندارند با نمونه‌های بی‌شماری مواجه می‌شوند که بسته‌بندی شده در قفسه‌ها چیده شده شاید انتخاب صرفاً از روی بسته ‌بندی‌ها باشد و دانش و اطلاعاتی از سوی فروشنده و فروشگاه‌ها به خریدار داده نمی‌شود و اسباب بازی‌ها به پیشنهاد دوستان و آشنایان یا تبلیغات در رسانه‌ها انتخاب می‌شوند و تجربه‌ای برای بازی و اعتماد به خرید وجود ندارد. بتازگی برخی فروشگاه‌ها میزهای بازی در فروشگاه گذاشته‌اند که امکان بازی با برخی محصولات وجود دارد. مخاطب و خریدار اسباب بازی نیاز به دانش و آگاهی دارد خانواده باید با اعتماد و احساس امنیت اسباب بازی انتخاب و خریداری کند چرا که با مفاهیم رشدی و شخصیتی کودک همراه است. رسانه‌ها کمترین اطلاعات ممکن را در مورد اسباب بازی‌ها ارائه می‌کنند، تدوین برنامه‌های تحلیلی و معرفی توسط کارشناسان می‌تواند راهکاری برای خانواده‌ها باشد که در هنگام خرید احساس امنیت و اعتماد داشته باشد، وجود فروشنده و کارشناسان در معرفی نمونه‌ها بسیار مؤثر است.
نمونه‌های تولید شده در ایران توسط تولیدکنندگان بیشتر برای گروه پیش از دبستان است که باز هم دلایل ویژه خودش را دارد و گروه مخاطب نوجوان کمتر مورد توجه هستند و اگر هم هست بیشتر در بازی‌های ویدئویی و بازی‌های صفحه‌ای است. در صورتی که نیاز‌های این گروه سنی بسیار ویژه است و اسباب‌بازی می‌تواند در بسیاری مسائل روانشناختی، آموزشی و حتی جسمی-حرکتی به این گروه کمک کند. اسباب‌بازی در مدارس و آموزشگاه‌های ما وجود ندارد در صورتی که امروزه در دنیا به اسباب بازی به‌عنوان ابزار آموزشی و حتی خود آموزش نگاه می‌شود چرا که خیلی از مسائل آموزشی همراه بازی بسیار شیرین‌تر یادگرفته می‌شوند و پایدارتر هم هستند. اسباب بازی فقط یک کالا نیست، یک مقوله آموزشی، فرهنگی و حتی سیاسی است که نمی‌توان بسادگی از کنار آن گذشت و باید با دانش و نگاه علمی آن را تحلیل و بررسی کرد تا بتوان به راه حل‌های مناسب ملی و بومی رسید.

مرجع:  روزنامه ایران