حاملگی نابجا چیست ؟

به گزارش کودک پرس پرس : حاملگی نابجا زمانی رخ می دهد که تخم بارور درمحلی غیر از رحم کاشته شودو جفت و جنین در آنجا شروع به تکامل کنند.شایعترین محل ایجاد آن لوله های رحمی(فالوپ) هستند اگر چه به طور نادر ممکن است در تخمدان،حفرة شکم و دهانةرحم(سرویکس)نیز رخ دهد.
● نام های دیگر:
▪ حاملگی لوله ای
▪ حاملگی سرویکال
▪ حاملگی شکمی
▪ حاملگی اکتوپیک
● علل،شیوع و فاکتور های خطر:
حاملگی اکتوپیک معمولا زمانی رخ می دهد که لوله های فالوپ مسدود شده باشند و یا سلول تخم به آرامی از لوله های فالوپ به سمت رحم حرکت کند.همچنین ممکن است در اثر نارسائی سلول تخم برای حرکت به سمت رحم از لوله های فالوپ ایجاد شود. در اکثر موارد علت آن ایجاد چسبندگی در لوله های رحم است که دراثر عفونت لوله ای یا جراحی بوجود می آید.بیش از ۵۰ درصد زنان ،دارای سابقة عفونت لوله ای یا عفونت لگنی هستند.اکثر موارد حاملگی نابجا در اثر علل زیر به وجود می آید:
▪ ناهنجاری های مادرزادی لوله های رحمی
▪ چسبندگی لوله های رحمی
▪ تحت فشار فرار گرفتن لوله ها در اثر آپاندیس پاره شده
▪ اسکار در محل جراحی
▪ آندومتریوز
در برخی موارد هم علت آن ناشناخته است.
احتمال وقوع آن در مواردی که توبکتومی(بستن لوله های رحمی)به درستی انجام نشده باشد،۶۰ درصد است. مصرف هورمونها بخصوص استروژن و پروژسترون،می تواند حرکت تخم را از خلال لوله های رحمی مختل کند.کسانی علیرغم استفاده از پروژسترون باردار می شوند،بخصوص در کسانی که قرص های ضد بارداری خوراکی مصرف می کنند،۵ برابر بیشتر درمعرض خطر این نوع حاملگی هستند.همچنین زنانی که علیرغم استفاده ازIUD های حاوی پروژسترون باردار می شوند،در ریسک بالائی برای ابتلا هستند.این میزان برای چنین افرادی ۵% است ولی برای کسانی که ازIUDهای طبیعی استفاده می کنند،۱۵%است.قرص های صبح روز بعد (MORNING AFTER PILL)هم اگر نتوانند مانع بارداری شوند،ریسک ایجاد آنرا۱۰%افزایش میدهند.
میزان شیوع حاملگی نابجا ، یک در ۱۰۰ حاملگی است.این میزان در کسانی که سابقةعفونت لوله های رحمی، بیماری های التهابی لگن، جراحی یا حاملگی نابجای قبلی داشته اند، بالاتر است.
● علائم:
۱) درد قسمت تحتانی شکم یا لگن
۲) احساس درد در یک قسمت ازلگن
۳) آمنوره(نداشتن عادت ماهیانه)
۴) خونریزی واژینال غیرطبیعی
۵) حساسیت به لمس در سینه ها
۶) حالت تهوع و استفراغ
۷) احساس درد در ناحیة کمر
اگر پارگی یا خونریزی قبل از درمان حاملگی رخ دهد،علائم بدتر شده و ممکن است موارد زیر را هم شامل شود:
▪ درد شدید،تیز و ناگهانی در ناحیة تحتانی شکم
▪ سنکوپ
▪ درد ارجاعی به ناحیة شانه
● نشانه ها و تست ها:
۱) یک بررسی لگنی ممکن است نشانةحساسیت رحمی باشد.
۲) دراغلب موارد یک تست حاملگی مثبت وجود دارد.در ۱۷.۵% موارد، تست HCG ادرار ممکن است به صورت کاذب منفی باشد.و در۲% موارد هم HCG سرم هم منفی کاذب است.
۳) غلظت گلوبولهای قرمز خون (هماتوکریت) ممکن است طبیعی یا کاهش یافته باشد.
۴) شمارش گلوبولهای سفید خون ممکناست طبیعی یا افزایش یافته باشد.
۵) کولدوسنتز ممکن است برای تعئین خون آزاد در حفرة شکمی لازم باشد.
۶) سونوگرافی که نشاندهندة یک رحم خالی است.
۷) لاپاروسکوپی ممکن است برای تشخیص لازم باشد.
۸) کورتاژ(D&C) ممکن است برای رد کردن حاملگی داخل رحمی لازم باشد.
۹) پروژسترون سرم در۹۸%موارد، با حاملگی طبیعی همراه است ولی درغلظت کمتر از ۵ نانوگرم بر میلی لیتر، اغلب بدوناحتساب محل آن، نشاندهندة عدم موفقیت بارداری است.
● درمان:
در مواردی که پارگی اعضای داخل لگن رخ می دهد، خونریزی داخلی ممکن است منجر به شوک شود که در ۲۰% موارد اولین علامت است.
شوک یک وضعیت اورژانسی است.درمانهای اولیه شامل گرم نگه داشتن بدن، بالا بردن پاهاو تجویز اکسیژن است.درمان با مایعات داخل وریدی و در برخی اوقات تزریق خون در اسرع وقت باید انجام شود. جراحی شکم(لاپاراتومی) اغلب به علت های زیر انجام می شود :کاهش فوری خونریزی ،تائید قطعی تشخیص، برداشتن آن و ترمیم آسیب واردشده به اعضای مجاور. در اغلب موارد برداشتن لولة فالوپ درگیر شده ممکن است لازم باشد.
در موارد غیر اورژانسی،لاپاراتومی کوچک یا لاپاراسکوپی،درمان رایج است.چنین روشهائی نتایج مشابهی دارند.این روشها غیر تهاجمی و ارزان قیمت هستندو نیازمند مدت زمان بستری کمتری هستند. در روشهای داروئی ، متوتروکسات با مراقبت کامل فرد و اندازه گیری HCG ،CBC و تستهای کبدی تجویز می شود.
● پیش آگهی:
۸۵% افرادی که حاملگی نابجا دارند می توانند در آینده یک حاملگی طبیعی را تجربه کنند.در ۱۰ تا ۲۰ درصد موارد ممکن است یک حاملگی نابجای دیگر رخ دهد.برخی از زنان دیگرقادر به باردار شدن نیستندولی اکثرا باردار می شوند واحتمال سقط در سه ماهة اول بارداری نادر است.
● عوارض:
۱) پارگی،که می تواند منجر به خونریزی و شوک شود و نیازمند تزریق خون است،شایعترین عارضه است. مرگ مادر در اثر پارگی نادر است.
۲) ناباروری که در ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد رخ می دهد.
● پیشگیری:
انواع فرمهای بارداری نا بجا بجز نوع لوله ای آن غیرقابل پیشگیری هستند.بهر حال،حاملگی لوله ای که اکثر موارد حاملگی نابجا را تشکیل می دهد، ممکن است با جلوگیری از شرایطی که چسبندگی لوله های فالوپ ایجاد می کنند، قابل پیشگیری باشد.روشهای پیشگیری عبارتند از:
۱) جلوگیری از عفونتهای داخل لگنی-شریک های جنسی متعدد-مقاربت بدون کاندوم-بیماریهای منتقل شونده از راه جنسی
۲) تشخیص سریع و درمان مناسب بیماری های منتقل شونده از راه تماس جنسی
۳) تشخیص سریع ومناسب سالپنژیت(التهاب لوله های فالوپ) و عفونتهای داخل لگنی

منبع: ویستا