پوسیدگی دندان خردسالان

 به گزارش کودک پرس بسیاری از کودکان در سنین شیرخوارگی دچار پوسیدگی دندانی می شوند و در صورت عدم درمان، خیلی زود دندان های شیری خود را از دست می دهند. اولین علامت پوسیدگی در این کودکان، ایجاد لکه های قهوه ای یا سفیدرنگی است که بعدا به رنگ قهوه ای در می آید. بسیاری از والدین تغییر رنگ ناشی از پوسیدگی را با تغییر رنگ ناشی از مصرف قطره آهن می دانند و تصور می کنند قطره آهن مصرفی سبب ایجاد پوسیدگی شده است.

این تصور اشتباه شایعی است و به همین دلیل توصیه می شود اولین ویزیت کودکان به وسیله دندان پزشک قبل از اولین سالگرد تولد کودک انجام شود. از جهت آماری در جوامع مختلف، بین ۱۲ تا ۳۰ درصد کودکان دچار این نوع پوسیدگی می شوند که البته ممکن است با توجه به روش مطالعه و نحوه انتخاب نمونه ها این نسبت متفاوت باشد. به عنوان نمونه در مطالعه ای در شهر تهران این آمار حدود ۱۷ درصد اعلام شده است. برای درمان اشکان و جراحی آن مجبور شدیم او را بیهوش کنیم. زمانی اقدام به درمان کودکان تحت بیهوشی می کنیم که ۲ شرط مهم وجود داشته باشد:

الف) کودک همکاری نکند و امکان کنترل رفتاری او با روش های معمول میسر نباشد.

ب) تعداد زیادی از دندان ها دچار پوسیدگی باشند. در مورد اشکان نیز به دلیل نیاز به درمان سایر دندان ها و عدم همکاری کودک به علت پایین بودن سن، مجبور به بیهوشی بودیم.

انجام این عمل نباید شما را نگران کند زیرا امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته این روش کاملا معمول و عادی است و خطرات آن مانند خطر هر روش درمانی دیگری باید تحت کنترل تیم پزشکی باشد. از طرفی یکی از اهداف درمانی دندان های شیری کمک به رشد و تکامل دندان های دائمی است. بنابراین این روش درمانی هیچ عارضه ای برای رشد و تکامل دندان های دائمی نخواهد داشت.

ارزش غذایی شیر مادر بر هیچ کسی پوشیده نیست اما نحوه شیر دادن به کودک نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. در حال حاضر کودکان زیر ۳ سال در کشور ما حداقل ۲ دندان خراب و کودکان زیر ۵ تا ۶ سال به طور متوسط ۵ دندان پوسیده دارند. البته درصد بالایی از پوسیدگی های دندانی کودکان نیز ناشی از شیردهی شبانه غلط به کودک است.

بیماری های لثه ای و پوسیدگی دندان از شایع ترین بیماری های دهان محسوب می شود به طوری که سازمان جهانی بهداشت، پوسیدگی دندان را حتی یک بیماری عفونی تلقی می کند زیرا به دنبال این پوسیدگی ممکن است یک عفونت شدید ایجاد شود. از طرفی اساس کار باید روی اصل پیشگیری باشد و تمام آموزش های مربوط به پیشگیری از بیماری های دهان و دندان باید از همان دوران کودکی شروع شوند زیرا در این صورت است که والدین نسبت به اجرای این آموزش ها انگیزه پیدا می کنند.

▪ این درست است که بگوییم درصد بالایی از پوسیدگی های دندانی کودکان ناشی از شیر دادن نادرست به کودک هنگام شب است؟

یک نوع پوسیدگی ناشی از شیر شبانه وجود دارد و این اختلال زمانی به وجود می آید که مادر بعد از یک سالگی به کودک هنگام شب شیر بدهد. این کار به پوسیدگی بسیار وسیعی در دهان کودک منجر می شود و علاوه بر اینکه با درد و عفونت زیادی همراه است، درمان موفقی هم نخواهد داشت و در نهایت چاره ای جز کشیدن دندان پوسیده وجود ندارد. در واقع بیشتر مادران در طول شب به دفعات مکرر یا با هر بار بیدار شدن کودک به او شیر می دهند غافل از اینکه همین شیر شبانه بیشترین تاثیر را در پوسیدگی دندان ها دارد زیرا با توجه به اینکه در طول شب ترشحات بزاقی دهان کم می شود، سرعت پوسیدگی دندان ها و تجمع میکروب های پوسیدگی زا در داخل دهان افزایش پیدا می کند.

▪ چه عوامل دیگری در پوسیدگی دندان کودکان موثرند؟

در کنار این موضوع، میکروب های مولد پوسیدگی، تغذیه نامناسب و به ویژه مصرف مواد قندی به مرور زمان پوسیدگی های شدید دندانی را به دنبال دارد. همزمان با رویش دندان ها در کودکان، میکروب های پوسیدگی زا در دهان شروع به فعالیت می کنند که هرچه اقدامات بهداشتی ضعیف تر باشد، این میکروب ها فعالیت بیشتری خواهند داشت.

▪ چطور می توان از این پوسیدگی ها پیشگیری کرد؟

برای پیشگیری از پوسیدگی دندان های کودک بعد از یک سالگی باید شیر دادن در شب به صورت کنترل شده و نه به دلخواه کودک باشد. بعد از هر بار شیر خوردن هم می توان مقدار کمی آب به کودک داد تا شیر لابه لای دندان های کودک نماند.

▪ یکی از عادت های غلط در برخی مادران این است که قاشق یا پستانک کودک را قبل از اینکه در دهان کودک بگذارند به منظور تمیز کردن، اول داخل دهان خود می گذارند. در این باره توضیح می دهید؟

همزمان با رویش دندان ها، میکروب های پوسیدگی زا وارد دهان شده و شروع به فعالیت می کنند که این عادت غلط برخی مادران باعث می شود این میکروب های پوسیدگی زا زودتر وارد دهان کودک شوند و به همان نسبت پوسیدگی های دندان را در کودک افزایش می دهند.

▪ بسیاری از مادران نگران این موضوع نیستند چون می گویند عمر دندان های شیری تا ۷ سالگی است؟

یکی دیگر از باورهای غلط در این زمینه این است که گفته می شود عمر دندان های شیری تا ۷ سالگی است و این تصور باعث شده تا در حفظ و بهداشت دندان های شیری سهل انگاری شود. در عین حال، حدود ۷۰ درصد از ناهنجاری های دندانی در سنین بالا، ناشی از کم توجهی به دندان های شیری و زود از دست دادن این دندان ها است.

▪ آیا پستانک و شیشه شیر هم در پوسیدگی دندان کودکان موثر است؟

خیلی از پدر و مادرها وقتی برای خرید سیسمونی می روند، پستانک و شیشه شیر را هم در فهرست خریدشان قرار می دهند ولی توصیه پزشکان و دندان پزشکان این است که از خرید پستانک و شیشه صرف نظر کنید چرا که ضررهای مکیدن پستانک برای کودک خیلی بیشتر از منافع کوتاه مدت آن است.

پستانک حتی ممکن است در سخن گفتن کودک اختلال ایجاد کند و نظم دندانی او را به هم بزند. شاید شما عادت داشته باشید تا کودکتان گریه کرد پستانک یا شیشه شیر را در دهانش بگذارید ولی با این کار به کودکتان خیانت کرده اید. مکیدن انگشت، پستانک و سرشیشه به علت تاثیر روی ساختمان فک و دندان ها و جلو آمدن زبان می تواند باعث اشتباه در تلفظ کلمات و حتی در بعضی موارد، ایجاد اختلال در بلع شود. در عین حال، معمولا کودکانی که شب ها با شیشه شیر می خورند تا مدت ها شیشه را در دهانشان نگه می دارند و احتمال پوسیدگی دندان کودک با باقی ماندن شیر بین دندان ها افزایش می یابد.

 ▪ والدین برای پیشگیری از مشکلات دندانی کودکان باید چه اقدامی انجام دهند؟

والدین برای پیشگیری از این مشکلات باید بعد رویش اولین دندان (از حدود ۶ ماهگی) کودک را به دندان پزشک ببرند و این روند باید به طور متناوب هر ۶ ماه یک بار ادامه یابد. در عین حال، والدین باید مسواک زدن را از سنین ۳ تا ۴ سالگی و استفاده از نخ دندان را در سنین مدرسه به کودک آموزش دهند.

منبع: پرشین پرشیا