نقش اراده در تربیت كودكان

به گزارش کودک پرس  یك اراده پخته و رسیده یك خاصیت تركیبی است كه تحت تأثیر جهان بینی و پایه های اخلاقی انسان ، تمایلات او ، شایستگی های او ، به دنبال هدف رفتن های او و… شكل می گیرد و تكامل می یابد. طبیعی است كه درباره اراده كودك خردسال نمی توان آن مفهوم اراده بارور رسیده را كه مربوط به انسان بالغ است تطبیق داد .

ابزار اراده

درباره ابزار اراده در كودكان به مبانی متعددی می شود اشاره كرد .

-وجود هدف معین
– كوشش برای حفظ هدف
– استعداد كودك بر فائق آمدن به مشكلات به خاطر توفیق یافتن به هدف و خواسته خود
– استعداد كودك در به تأخیر انداختن امیال
– استعداد كودك در خودداری
– استعداد كودك در تأثیر پذیری و همانند سازی

دوستم می گفت : (این دختر من اصلا صبر ندارد، برای هر خواسته خودش گریه می كند، اصرار می كند و سرانجام مرا تسلیم می كند و راضی و خشنود پی كار خود می رود .)

در تحلیل رفتار این كودك درمی یابیم كه مادر با تسلیم شدن زیانی جبران ناپذیر به كودك خود رسانده و در او یكی از مهمترین خصوصیات مربوط به اراده را كه همانا صبر و تحمل است از بین برده و بدآموزی دیگری نیز به او انتقال داده است ( گریه و شیون برای هر درخواستی ).

واقعیت این است كه هیچ ماشینی نمی تواند بی ترمز باشد و هیچ اراده ای نیر نمی تواند بی ترمز باشد. اراده نه تنها خواستن و توفیق یافتن است بلكه تسلط بر نفس و خودداری نیز هست.

اگر كودك عادت كند كه همیشه امیال خود را به مرحله عمل درآورد و هیچ گاه تمرین ترمز كردن نكند دارای اراده قوی نخواهد شد . فرم و شكل دادن اراده در كودك می بایستی در همان خط سیر كامل آن خصوصیاتی كه برای رفتار یك شخص بالغ با اراده لازم است جریان یابد. به كودك باید آموزش داده شود كه در مقابل خود هدفی قرار دهد و با استقامت به سوی آن هدف پیش برود و فعالیت كند .

تكامل اراده كودك

در بزرگسالان و والدین رفتار واحدی نسبت به كودك وجود داشته باشد و در مناسبات خود با كودك همیشه صادق باشند . چون هیچ چیز بدتر از اختلاف عقیده بین پدرو مادر و سایر بزرگسالان در زمینه تربیت كودك نیست .

مثلا پدر كاری را به كودك محول می كند بزرگسالی می گوید او توان انجام آن كاررا ندارد و یا مادر می گوید : بچه را خسته نكن ، و یا خود امور محوله به كودك را انجام می دهد . در اثر این نوع برخوردها در كودك دو روئی در رفتار و حیله گری و تزویر خاص به و جود می آید .

در بسیاری از خانواده ها كودك خردسال در سر دو راهی عاطفه قرارمی گیرد و اختلاف بزرگترها احساسات او را جریحه دار می كند . بهتر است كه هرگز اختلافات به كودكان معصوم انتقال داده نشود . با صادق بودن و عمل به و عده های داده پایبندی به اصول اخلاقی را به كودك بیاموزید و به جای داد ن وعده و عمل نكردن به آن بر سر حرف خود ثابت قدم باشید تا كودك نیز به شما اعتماد كند و خود نیز بیاموزد كه وقتی وعده می دهد، آن را اجرا نماید و بدین ترتیب در او پایبند بودن به گفته و حس مسئولیت تقویت شود .

برای تكامل اراده دركودك می بایستی مسلط شدن بر امیال و احساسات ، هوی و هوس ، احساس ترس ، درد و رنج را تقویت نمود. چون اینگونه اعمال اراده كودك را استحكام می بخشد و والدین باید به هوش باشند كه سالهای اولیه زندگی كودك بهترین و مناسب ترین زمان برای پایه گذاری اساس خصوصیات اراده به یك انسان است و هر چه كودك بزرگتر می شود به همان اندازه خواسته های پدر و مادر از او باید بیشتر گردد و به همان نسبت او باید به دستورات آنان بیشتر پایبند گردد و خصوصیات اراده او تحت تربیت بیشتر قرارگیرد.

استاد شهید مرتضی مطهری در كتاب “ تعلیم و تربیت در اسلام ” نوشته است : تربیت عبارت است از پرورش دادن به معنای شكوفاكردن استعدادهای موجو د زنده و اگر قر ار باشد كسی پرورش یابد و تربیت شود باید كوشش كرد همان استعداد راكه در اوهست بروز و ظهور كند . آن چیزی را كه نیست نمی توان پرورش داد . در عصر كودكان تقویت اراده در كودك با تربیت و تعلیم او عجین می شود ، بدین منظور لازم است جهت اراده دركودك :

-رفتار والدین نسبت به كودك توأم با تفاهم باشد .
-در مناسبات خود با كودك صادق باشید .
-با ا نجام كارهای به استقلال او صدمه نزنید .
-به كودك مسئولیت در خور بدهید.در كودك حس به تأخیرانداختن امیال را تقویت كنید .
-دركودك حس تعاون را ایجاد كنید .برای كودك بر نامه روزانه منظمی تنظیم كنید .
-برای كودك همانند با اراده ای باشید .

منبع:      فکرنو