کوروش محمدی رئیس انجمن آسیبشناسی ایران اظهار داشت: از طریق آموزش حقوق شهروندی، رفتارها و ارتباطات موثر میتوان عملکرد مناسب را در مواجهه با مسائل اجتماعی به شهروندان آموزش داد.
به گزارش کودک پرس ، آموزشها باید در حوزه تربیتی و خانواده مبتنی بر اصول و مواجهه درست با بحرانها باشد. در این شرایط یکی از مسائل بحرانی کودکآزاری است. البته انواع کودکآزاریها از گذشته نیز وجود داشته است، اما در سالهای اخیر شاهد افزایش اطلاعرسانی در این زمینه بودیم. این مقوله را نمیتوان بهمعنای افزایش کودکآزاری در جامعه قلمداد کرد، بلکه در شرایط فعلی این آسیب اجتماعی در مقایسه با گذشته با حساسیت بیشتری از سوی مردم و مسئولان پیگیری میشود. امروزه جامعه ما نسبت به حقوق کودک دغدغهمند شده است. وقتی از حقوقشهروندی در کشور صحبت میشود، منظور حقوق اقشار مختلف است که در این بین توجه به حقوقکودک اولویت دارد.
مهارت فرزندپروری باید در آموزشهای اجتماعی مورد توجه قرار بگیرد. کودکان نیز متناسب با شرایط سنی باید مهارتهای مراقبت از خود را در مواجهه با انواع کودکآزاری بیاموزند. برای آموزش کودکان باید از مهدکودکها و مدارس بهعنوان پایگاههای مناسب کمک گرفت، گرچه با بررسی فعالیتهای انجامشده در آموزشوپرورش میبینیم که روشهای اعمالشده موثر نیست. طبیعتا این ناکارآمدی در نظام آموزشوپرورش تا حد زیادی بر بیدفاعماندن کودکان در مواجهه با انواع آسیبهای اجتماعی تاثیرگذار است. در ضمن این غفلت نظام آموزشوپرورش در تربیت کودکان و نوجوانان باعث شده تا خانوادهها نیز در برابر انواع آسیبهای اجتماعی تهدیدکننده کودکان و نوجوانان آگاه نباشند. از طریق آموزش حقوق شهروندی میتوان آموزشها را بهشکل نهادینه در نظام آموزشی، روشهای تربیتی و اجتماعی مورد توجه قرار داد و به این ترتیب از تمامی ظرفیتهای موجود اجتماعی جامعه بهره برد. همچنین در خارج از چارچوبهای موجود میتوان با آموزشهای مقطعی، نمادین و ایجاد کارگاههای آموزشی اقدامات مناسب انجام داد، گو اینکه تاکنون برگزاری کارگاههای آموزشی فقط با هدف رفع تکلیف از سوی برخی دستگاهها بوده است.
جامعه درباره کودکآزاری آگاه نیست
برای کاهش کودکآزاری میتوان با ایجاد حساسیت از طریق دستگاههای متولی بهویژه نیروی انتظامی و آموزش به متولیان امر به آگاهسازی جامعه پرداخت. برای مثال اگر در جامعه تصادف رخ دهد، در اولین اقدام طرفین حادثه با پلیس تماس میگیرند، چون روند فعالیت پلیس در این شرایط برای همگان شفافسازی شده است. همچنین اگر در هر نقطه کشور آتشسوزی رخ دهد، افراد برای مهار حریق سازمان آتشنشانی را مطلع میکنند. در زمینه کودکآزاری نیز باید یک متولی ویژه از سوی دستگاههای مربوطه با شرح وظایف مشخص تعیین شود. با اینگونه اقدامات جامعه در زمینه امنیت کودک احساس مصونیت میکند.
پلیسویژه برای کودکآزاری
باید تمهیداتی اندیشید که در صورت بروز هر گونه کودکآزاری بتوان مراجع مسئول را مطلع کرد. نمیتوان از مردم انتظار مداخله مستقیم در صورت بروز کودکآزاری را داشت، چون مداخله افراد منجر به اتفاقات ناگوار و غیرقابلجبران میشود. در برخی مواقع نیز این مداخلات با نتایج معکوس روبهروست. در جامعه قبل از تعریف وظایف و تکالیف برای افراد در مواجهه با کودکآزاری باید پلیس مقابله با کودکآزاری ایجاد شود. این پلیس میتواند با اختیارات و وظایف قانونی تعریفشده از سوی دستگاهها بهشکل موثر در مقابله با کودکآزاری مداخله کند. درضمن باید موانع دسترسی نیز تعریف و بررسی شود. افراد با این اقدامات میتوانند نسبت به این قضیه بهشکل آگاهانه توجه کنند. در کشور با تعریف سازوکارهای مناسب در مواجهه با کودک میتوان مانع از بروز کودکآزاریهای احتمالی شد. در کشور ما واکنش سریع نسبت به کودکآزاری مشاهده نمیشود.
سازمانهای متولی کودکآزاری
با بررسی لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان و ایجاد مقررات میتوان گفت که تاکنون وظایف مشخصی برای دستگاهها در مهار کودکآزاری تعریف نشده است. در این زمینه با تعریف قوانین مشخص باید با بازبینی و بازنگری در قوانین لوایح مربوط به حمایتهای اجتماعی گنجانده شود، در حالی که تاکنون چنین اقدامی در دستگاهها محقق نشده است. هماکنون به شکل صریح نمیتوان متولی کودکآزاری را در کشور شناسایی کرد. این مساله نشاندهنده ضعف است. در ضمن این نارسایی فقط متوجه کودکآزاری نیست، بلکه هیچیک از آسیبها را نمیتوان از طریق یک متولی ویژه مورد بررسی قرار داد. برای مثال در زمینه طلاق بهعنوان یک معضل آسیبزا در کشور شاهد متولی ویژهای برای رسیدگی به مشکلات ناشی از آن نیستیم. بسیاری از دستگاهها در کنار وظایف اصلی شاخههای فرعی برای مواجهه با آسیبها تعریف کردهاند که این مساله را بهعنوان یک تکلیف اصلی برای خود نمیدانند و در صورت بروز مشکل هیچسازمانی مسئولیتپذیر نیست. در این شرایط باید کموکیف رسیدگی به کودکآزاری در کشور از سوی مسئول مربوطه شفافسازی شود.
برایمثال وقتی در کشور متولی رسیدگی به معضل کودکآزاری سازمان بهزیستی باشد، این سوال مطرح میشود که چه سازوکاری در اختیار این سازمان برای مقابله و رسیدگی به این معضل در اختیار قرار دارد. هماکنون برای مواجهه با کودکآزاریهای احتمالی هیچسازوکاری تعریف نشده است. در ضمن نهادهای مشاورهای هم بهشکل تماموقت در اختیار جامعه نیستند. بنابراین رسالت تعریفشده از سوی برخی دستگاهها در مقابله با آسیبها مشاهده میشود، اما در زمینه آسیبهای اجتماعی بهویژه مساله کودکآزاری سازوکارها مشخص نیست. با بررسی کودکآزاریهای اخیر باید گفت که برای رسیدگی به این موارد دستگاه قضائی وارد عمل شده است. مساله کودکآزاری ابعاد گسترده دارد. برای مثال برخی از کودکآزاریها در قالب تبعیض، تحقیر، نادیده گرفتن حقوق کودک در خانواده و… اتفاق میافتد. این نوع کودکآزاریها با تاثیرات منفی فراوان همراه است. باید متولیان امر در حوزه قانونگذاری و مسئولان در سازمان بهزیستی بتوانند لوایح مربوطه را تنظیم کرده و در اختیار قانونگذار قرار دهند. مجلس میتواند ایجاد و توانمندسازی یک سازمان مشخص را در ارتباط با کودکآزاری مورد بررسی قرار دهد. در این میان تاکنون این اختیارات برای دستگاههای مربوطه تعریف نشده است. برای مثال هماکنون در کشور برای مقابله با معضل کودکان کار بهعنوان یکی از انواع کودکآزاریها 19دستگاه در قالب ستادی تحت عنوان ستاد کودکان کار وخیابان فعال هستند، اما نتایج قابلقبولی در این زمینه حاصل نشده است.
رئیس انجمن آسیبشناسی ایران
منبع: سلامتنیوز
ارسال نظر