تاثیر رفتارهای مالی اشتباه والدین بر تصورات کودکان درباره پول

به گزارش کودک پرس ، در یک مهمانی با چندنفر از دوستان دور هم جمع بودیم و مشغول گفت وگو که صحبت به پول و دخل و خرج ‌روزمره، خرید و … کشید و نقل خاطراتی در این باره گل کرد. دوستی تعریف می کرد روزی با دختر پنج ساله اش به فروشگاه بزرگی برای خرید می رود که دخترش آن جا درخواست خرید یک اسباب بازی را می کند اما دوست ما مخالفت می کند و می گوید: « پولمون به این اسباب بازی نمی رسه دخترم» و دخترک در پاسخ مادر می گوید: « خب برو از ماشین پول بردار بیار». او تعریف می کرد: «از پاسخ دخترم بسیار متعجب شدم و همان لحظه با خود فکر کردم چقدر ساده با یک رفتار از سر عادت داشتم درس اشتباهی درباره پول به فرزندم یاد می دادم.»

گفت وگوی میان این مادر و دختر نمونه ای از هزاران مکالمه ای است که روزانه بین هر کدام از ما و فرزندانمان اتفاق می افتد غافل از این که ممکن است در خلال این گفت وگوها ده ها تصور غلط و اشتباه درباره پول غیر مستقیم و ناخواسته به آن ها منتقل کنیم.

از آن جایی که والدین اولین معلمان کودک محسوب می شوند، هر آن چه مستقیم و غیر مستقیم به فرزندان خود آموزش دهند تاثیری ماندگار و غیر قابل انکار روی ذهنیت آنان درباره مسائل اطرافشان دارد. به ویژه درباره مسائل مالی که جز بستر خانواده، در هیچ جای دیگری آموزش نمی بینند.

همین موضوع اهمیت لزوم آموزش درس های مالی به کودکان را در خانواده روشن می کند. بر همین اساس دخل و خرج امروز به تعدادی از تصورات غلط رایج درباره پول که والدین ناخواسته به فرزندان منتقل می کنند اشاره کرده است تا با اصلاح آن بهتر و بیشتر بتوان از پیام های اشتباهی که فرزندان درباره پول دریافت می کنند، جلوگیری کرد.

رفتار اشتباه : الگو سازی رفتارها کار خوبی نیست

شاید دوست نداشته باشید فرزندتان از رفتارهای مختلف الگو سازی کند و به تقلید از آن ها بپردازد. اما شما می توانید از این کار به نفع خود و فرزندتان استفاده کنید. زیرا کودکان خیلی پیشتر از آن که به مدرسه بروند، در حال یادگیری و الگو برداری از رفتارهای شما هستند و آن قدر که عمل و رفتار شما تاثیر گذار است، حرف هایتان نخواهد بود. به قول قدیمی تر ها « دو صد گفته چون نیم کردار نیست». بنابراین با انجام رفتارهای درست به ویژه در امور مالی می توانید سرمشق و الگوی خوبی برای فرزندانتان باشید.

اصلاح رفتار: بهترین شیوه برای آموزش فرزندان این است که به آن ها نشان دهید درست ترین کار را انجام دهند. شما موظفید فقط نشان دهید، نه این که مستقیم چیزی بگویید. اگر می خواهید فرزندتان پس انداز کردن را یاد بگیرد، او را نصیحت و موعظه نکنید بلکه او را با خود به بانک ببرید و در حضورش یک حساب بانکی باز کنید و بعد از آن می توانید تمام مراحل را قدم به قدم برای وی توضیح دهید.

حالا تصور کنید دسته ای از قبوض مختلف که پرداخت نشده اند روی میز آشپزخانه جا خوش کرده اند! این صحنه چه پیامی به فرزند شما می دهد؟ آن را با موقعیت مثال قبلی مقایسه کنید!

برای اصلاح رفتار خود، قبوضی را که مهلت پرداخت آن ها گذشته است پیش روی فرزند خود بگذارید و بگویید: «همه قبض هایی که اینجا روی هم جمع شده ، بی توجهی و کم کاری مرا نشان می دهد و برای دیرکرد هر کدام باید هزینه جریمه نیز پرداخت کنم. اما می خواهم از امروز آن ها را پرداخت کنم و در روش خود تغییر و اصلاحی به وجود بیاورم.»

رفتار اشتباه : همیشه همسرتان دست به جیب می‌شود

دوست دیگری در همان مهمانی تعریف می کرد عادت کرده بود کیف پولش را هنگام بیرون رفتن از خانه با خود نمی برد. چون همیشه این همسرش بود که هزینه ها را پرداخت می کرد و این عادت از همان اوایل ازدواج در سرش مانده بود. اما یک روز به خودش آمد و دید که پسرش هرگز او را در حال پرداخت هزینه چیزی ندیده است و باور کرده بود این وظیفه پدر است که ‌همواره دست در جیب کند و همه خریدها را حساب کند.

اصلاح رفتار: اما اکنون مدتی است که این دوست عزیز هنگام بیرون رفتن از خانه کیف پولش را همراه خود می برد و ‌در حضور پسرش برخی خریدها را حساب می کند. حالا مطمئن است که پسرش این مسئله را تنها وظیفه پدر نمی داند.

اما این به تنهایی کافی نیست بلکه باید هنگام خرید و پرداخت پول در این باره با فرزندان صحبت کرد.
همین دوستمان می گوید: «برای مثال وقتی قبض آب را پرداخت می کنم پسرم را کنار خود می نشانم و می دانم تماشای این صحنه همیشه در ذهن وی نقش می بندد بنابراین فهم توضیحات و حرف های من برایش آسان تر خواهد بود.»

همیشه به یاد داشته باشید کودکان بیش از آن چه تصور می کنید به تمام مسائل و جزئیات دقت و توجه می کنند.

رفتار اشتباه : در حضور کودکان درباره پول صحبت نمی کنید

یک ‌تحقیق اینترنتی نشان می دهد ۷۱ درصد والدین تمایلی به بحث و گفت وگو با کودکان خود درباره موضوعات مالی ندارند. آن چه کودکان از این رفتار می آموزند این است که حتما پول و مسائل مربوط به آن، یا بی اهمیت است یا ماهیت بد و کثیفی دارد که عامل تباهی است. مصداق ضرب المثل «پول چرک کف دست است» که از همین تصور غلط ناشی می شود.

اصلاح رفتار: درباره اتفاقات روزانه ای که به نوعی به مسائل مالی ارتباط دارند با کودکان خود گفت وگو کنید.

برای مثال هنگامی که با فرزند خود به مغازه میوه فروشی می روید درباره این که چرا سیب های ارگانیک گران تر از سیب های غیر ارگانیک هستند صحبت کنید.

دیالوگ سازی هنگام خرید در موقعیت های مختلف وسعت دید کودکان درباره مسائل مالی را افزایش می دهد.

همچنان که کودکان بزرگ تر می شوند کار والدین نیز آسان تر می شود چرا که می توان منطقی تر و عقلانی تر درباره پس انداز ، سرمایه گذاری و کمک به خیریه ها با آنان صحبت و گفت وگو کرد.

رفتار اشتباه : بحث و جدل درباره پول در حضور کودکان

وقتی هنگام گفت وگو با همسرتان درباره پول و مسائل مالی اختلاف نظر دارید، نمی توانید مخالفت خود را در قالب گفت وگویی آرام و منطقی بیان کنید، بلکه آن را به یک مشاجره و نزاع لفظی تبدیل می کنید.

اصلاح رفتار : حتی اگر اختلاف نظر های جدی درباره مسائلی از قبیل پول، نحوه خرج کردن، میزان خرید کردن و … با یکدیگر دارید اجازه دهید کودکانتان شاهد گفت وگوی آرام و منطقی شما با همسرتان باشند. هدف این است آن ها ببینند شما و همسرتان چه توافق داشته باشید چه نه، در حفظ یک ‌رابطه محبت آمیز و محکم خانوادگی تلاش می کنید.

اگر دوران مالی سختی را می گذرانید لزومی ندارد سپر بلای کودکان خود شوید و از آن ها در برابر مشکلات بی پولی تمام و کمال محافظت کنید. برخی خانواده ها در چنین مواقعی نگران فرزندان خود می شوند و تلاش می کنند آن ها پی به وضعیت بد اقتصادی خانواده نبرند و این دوران هیچ اثر منفی روی کودکان آن ها نداشته باشد. در حالی که بر عکس، اتفاقا این دوران بهترین زمان برای آموزش کودکان در مواجهه با مشکلات مالی است. توضیح این که چه اتفاقی در حال وقوع است و برای گذراندن این دوران چه باید کرد.

رفتار اشتباه : خریدهای هیجان زده مکرر

کسی شما را مجبور نکرده برای خرید و خرج کردن برنامه ریزی کنید. شما می توانید هر چه قدر می خواهید خرج کنید و هر چه را که خوشتان می آید همان لحظه بخرید. از همان خریدهایی که با همان نگاه اول شما را به شدت هیجان زده می کند طوری که تاب مقاومت در برابر خرید آن را از دست می دهید. اما یادتان باشد فردا روز، خودتان باید با کم و کسری های آخر ماه کنار بیایید.

اصلاح رفتار : با برنامه ریزی درست جلوی خریدهای هیجان زده و نسنجیده را بگیرید و با اصلاح این عادت غلط، الگوی رفتاری مناسبی برای فرزندان خود باشید.

وقتی کودکان به پنج سالگی می رسند کم‌ کم می توانند معنای خرید، بودجه ماهانه، حراج ها و تخفیف ها را بفهمند. بنابراین می توانید با زبانی ساده درباره این مسائل با آن ها صحبت کنید و علت این که چرا برخی خریدها را به تاخیر می اندازید یا اصلا نمی خرید را توضیح دهید.

انجام این کارها و گفت وگوها تنها برای یک بار کافی نیست. بلکه باید مانند پیامی آن قدر تکرار کنید که ملکه ذهن شود.

رفتار اشتباه : حمایت بی چون و چرا از کودکان در برابر اشتباهات مالی شان

معمولا خطاهای مالی آن ها هیچ‌ عواقب و پیامدی ندارد و در صورت بروز هر اشتباهی آب از آب تکان نمی خورد. از هیچ سو سرزنش نمی شوند و هرگز با عواقب اشتباهات خود رو به رو نمی شوند و زیر چتر حمایت خانواده تاوان خطاهای مالی خود را نمی دهند. آن ها همیشه فرصت دوباره ای خواهند داشت.

اصلاح رفتار: اجازه بدهید اگر فرزندتان اشتباه یا خطایی در زندگی مالی مرتکب شده با پیامدهای منفی آن رو به رو شود. خود را در جایگاه یک شخص زیان دیده ببیند و همان احساس افسوس و‌ ناراحتی یک سرمایه گذار یا خریدار زیان دیده واقعی را لمس کند.

برای مثال اگر دوچرخه قدیمی فرزند شما دیگر قابل استفاده نیست و فرزندتان به جای جمع کردن پول توجیبی خود برای خرید یک دوچرخه جدید، آن را صرف خرید یک اسباب بازی دیگر یا یک حیوان خانگی کوچک می کند اما بعد از مدتی ( به خصوص با آغاز تعطیلات) یک دوچرخه جدید می خواهد، هرگز آن را برای کودک خود نخرید. اجازه دهید آن ها به این شیوه اولویت بندی را بیاموزند و یاد بگیرند کدام یک از نیازهایشان را در صدر لیست خرید خود بگذارند و خوب فکر کنند که آیا آن اسباب بازی جدید یا حیوان خانگی ارزش آن ‌را دارد که دفعه بعدی هم برایش پول خرج کنند یا خیر؟

افکار بسته : اگر شما هم ناخودآگاه چنین تصورات غلطی را به فرزندان خود القا می کنید دست به کار شوید. برای اصلاح و‌ تغییر رفتار خود هرگز دیر نیست. زیرا در زندگی چیزی ناراحت کننده تر از دیدن فردی نیست که در طول زندگی مالی خود دایم اشتباه می کند، شکست می خورد و هرگز چیزی نمی آموزد.

منبع: صبحانه