«ماجراهای آقای خرمالو» نشان می‌دهد آدمی چگونه اشتباه می‌کند

به گزارش کودک پرس ، شهرام شفیعی (متولد ۱۳۴۹)، دانش‌آموخته ادبیات فارسی، ویراستار و فعال رسانه‌ای و نویسنده است. او تاکنون از ۲۰ جشنواره جایزه گرفته و در جشنواره برگزیده ادبیات کودک و نوجوان برگزیده اصلی ۲۰ سال ادبیات داستانی شده است.

وی در طنزهایی که محتوای بیشتر آنها مسائل روزمره فرهنگی و اجتماعی اند، کژی‌ها و نارسایی‌های اجتماعی را با زبان طنز به سخره می گیرد تا کژی‌های اجتماعی به رسایی گرایش یابد. شفیعی در مجموعه کتاب‌های ماجراهای آقای خرمالو با نگاهی طنز، اتفاقات روزمره‌ را برای مخاطبان کودک به‌تصویر بکشد، تاکنون چهار جلد از این مجموعه با تصویرگری سام سلماسی و در قطع خشتی از سوی انتشارات نیستان منتشر شده و جلد پنجم به‌زودی به بازار خواهد آمد. وی در این مجموعه که برای گروه سنی ب و ج نوشته شده اند با محوریت پنج شخصیت‌ مشترک که هر یک با نام یکی از میوه‌ها شامل آقای خرمالو، خانم اسفناج و پسرشان کنجد به همراه آقای گلابی و اسب قهوه‌ای کمرنگ سعی می کند با نگاهی دقیق و موشکافانه رویدادهای روزمره را برای کودکان نقل کند.
شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در مورد اینکه آیا این داستان‌ها برای خود او نیز طنزآمیز هستند گفت: البته که هستند و موقع نوشتن آنها می خندم. مثل اینکه فردی سیم کشی یک ساختمان نوساز را انجام داده باشد. وقتی لامپ ها برای نخستین بار روشن می شوند، خود او هم خواهی‌نخواهی از روشنایی آن استفاده می‌کند.

لذت نوشتن طنز در این است که نویسنده کم‌کم متوجه می شود تولیدکننده نوعی توافق کمیاب است. یعنی مردم با خواندنِ داستان طنز می خندند و به زبان بی زبانی می گویند: درست است!…ما همگی همین طوری هستیم. اما بین خودمان بماند!

وی در مورد روند نوشتن کتاب ماجراهای آقای خرمالو توضیح داد: نوشتن این مجموعه را وسط نوشتن یک کتاب دیگر شروع کردم. ماجراهای بامزه یک خانواده چهار نفره و یک اسب، اگر خوب دقت کنید، شما هم در خانه یک اسب دارید. اسب در خانه یعنی امکان زمخت‌شدن زندگی در صورتی که مراقب نباشیم.

طنز به بلوغ ذهنی کمک می‌کند

نویسنده کتاب گربه در جوراب زنانه در مورد دلیل نقش پررنگ طنز در آثارش گفت: طنز به بلوغ و تکامل ذهن با روشی بدون درد و خون‌ریزی کمک می‌کند. بچه‌هایی که طنز می‌خوانند، بخت بیشتری برای گسترش ظرفیت‌های ذهنی و رفتاری خود دارند. طنز مفهومی فلسفی است؛ زیرا کمک می‌کند الگوهای اصلی برای وقوع اشتباهات را بشناسیم.

کتاب ماجراهای آقای خرمالو موفق شد نشان دهد اگر بتوانیم روشن و تمیز بنویسیم، بچه‌ها همه نوع شوخی و مهم‌تر از آن همه نوع موقعیت طنزآمیز را می‌فهمند. بچه‌ها می توانند رد پای شوخی‌ها را در جوهره زندگی پیدا کنند و این دستاورد کمی نیست.

وی در مورد شیوه نوشتن خود اظهار داشت: من نویسنده‌ای تمام‌وقتم که داستان‌هایم را در کوچه و خیابان پیدا می‌کنم. آن قدر پیاده‌روها و ساختمان‌ها و خیابان‌ها را دوست دارم که دیدن آنها برایم منبع عجیب و غریب الهام است. همیشه کاغذ و قلم همراه دارم و اگر نداشته باشم، مثل کسی که کمی آب می‌خواهد، از هرکس که دور و برم باشد، خواهش می‌کنم کمی لطف کند. گاهی پشت برگه‌های نقاشیِ دخترم می‌نویسم و با این کار عملاً به او اجازه داده‌ام او هم پشت نوشته های من نقاشی کند. معمولا دچار این مشکل می‌شویم که معلوم نمی‌شود او پشت برگه من نقاشی کرده یا من پشت برگه او نوشته‌ام.

داستان مکتوب لایه‌های پیچیده‌ای از آگاهی‌های فردی و خصوصی ایجاد می‌کند

نویسنده مجموعه داستان‌های آقای خرمالو در مورد این کتاب‌ها توضیح داد: خرمالو مرور ساده زندگی است و درست وسط زندگی نوشته می‌شود. یک روز تابستانی در تاکسی با کولر خاموش، در یک عروسی، روی سکوی خانه‌ای در یک کوچه خلوت، در نانوایی و حتی در استخر، من در این جور جاها هم می‌توانم بنویسم. راستش ساعت رسمی نوشتن را زیاد دوست ندارم. مثل یک عمل جراحی سخت است که در ساعت مشخصی باید اتفاق بیافتد. برای من نوشتن مثل زندگی و زندگی مثل نوشتن است.

خیلی‌ها می گویند از روی هر داستان خرمالو می‌توان یک فیلم کامل ساخت. در این مورد نظر خاصی ندارم. خودم معمولاً در بیست دقیقه اول فیلم‌ها خوابم می برد. داستان مکتوب، لایه‌های بسیار پیچیده‌ای از آگاهی‌های فردی و خصوصی را ایجاد می‌کند که قابل مقایسه با چیزهای دیگر نیست.

وی افزود: دوست دارم مجموعه داستان خرمالو را تا ۳۰ جلد ادامه بدهم؛ چون از آن کتاب‌هایی است که باید تعدادش زیاد باشد و بچه‌ها دوست دارند همه‌اش را داشته باشند. ساختن این جور قصه‌ها را از بچگی شروع کردم و شب‌های زمستان هر شب برای خواهر و برادرهایم قصه دنباله‌دار می‌گفتم. در دنیا برای بچه‌ها کتاب هایی با بیش از صد جلد منتشر شده است. یک بار من و دوست ناشرم تا هجده جلد رفتیم و بعد به همدیگر گفتیم: فعلاً دست نگه می داریم. چون هنوز هیچ کس با ما مخالفت نکرده و این خیلی مرموز است.

شفیعی گفت: شخصیت‌ها و موقعیت های خرمالو به ما نشان می‌دهند آدمی چگونه و با چه روشی اشتباه می‌کند. معمولاً فکر می‌کنیم چیزی که مهم است، آموختنِ روش درست است. اما طنزنویس‌ها فکر می‌کنند تا روش غلط را درک نکنیم، روش درست را هم عمیقاً یاد نگرفته‌ایم.

غیر از ماجراهای آقای خرمالو این آثار تاکنون از وی منتشر شده است؛ آقا بالای دست گنده، ماه در چاه در خصوص زندگی نامه حضرت علی (علیه‌السلام)، من فکر می کنم، خیمه خاموش در رابطه با کربلا، داستان بلند طنز عشق خامه‌ای، مجموعه سه جلدی ماجراهای پاشنه طلا، مجموعه داستان آوازهای پینه بسته، ماجراهای سلطان و آقاکوچول و داستان فا که نام آن را از نُت موسیقی گرفته و به شیوه طنز تلخ است و نگاه خاصی به مسائل اجتماعی دارد.

منبع: ایرنا