گلایه یک شاعر از طنز بدون کارکرد در ادبیات کودک و نوجوان

به گزارش کودک پرس ، کمال شفیعی شاعر کودک و نوجوان با اشاره به اینکه طنز در ادبیات کودک جایگاه ویژه ای دارد، گفت:در داستان های عامیانه و شعرهای محلی از طنز و شوخ طبعی، زیاد استفاده شده است. ادبیات فانتزی بخش عمده ای از ادبیات کودک ما را تشکیل می دهد و این ادبیات، امکانات طنز آمیزی را فراهم می کند.

وی افزود:این طنز در «اتل متل توتوله» خودش را نشان می دهد و یکی از  ابزارهای پرظرفیت ادبیات کودک و نوجوان، ادبیات طنز است. عموما آثاری در این حوزه موفق بودند که از این امکان استفاده کردند و زبان را به تعالی کشاندند.

او افزود: در اشعاری که برای کودک و نوجوان سروده شده اند از منوچهر احترامی گرفته تا شاعران دیگر، نقش پررنگ عنصر طنز را در آثارشان مشاهده می کنیم و جزء ستون های اصلی خلق آثار ادبی برای کودک و نوجوان است. وقتی داستان « کره الاغ کدخدا » را می خوانیم، می بینیم که موسیقی ساده آن ضرب آهنگ طنز دارد. وقتی «حسنی نگو بلابگو تنبل تنبلا بگو» را می خوانیم عنصر طنز و شوخ طبعی در آن دیده می شود.طنز و فکاهه در ادبیات کودک و نوجوان پررنگ است آیا این ادبیات به سازمانی نیاز دارد که برایش برنامه ریزی کند و بگوید به طنز بپردازد،چنین چیزی نیست.اینکه تا چه میزان از طنز در یک اثر استفاده شود، سلیقه شخصی است.

این شاعر کودک و نوجوان با اشاره به اینکه شاعران و نویسندگان کودک و نوجوان دوره آموزشی پشت سرنمی گذارند و به این عرصه وارد می شوند، اظهار داشت: شاعر و نویسنده کودک و نوجوان با تجربه، تمرین و تکرار درمی یابد که می تواند از ظرفیت طنز برای جذب مخاطب استفاده کند و بر او اثر بگذارد.

شفیعی گفت:نیاز است کارگاه های عناصر زیبایی شناختی از جمله طنز برای آموزش در نظر گرفته شود.می بینیم در برخی آثار، طنزی نوشته می شود اما این طنز سرانجامی ندارد؛ اینگونه آثار، تجاری نویسی هستند.همانطور که نمایشنامه های طنز بدون اینکه سرانجامی داشته باشد، نوشته می شود و انسان پس از تماشای آن احساس بطالت می کند.شوخی هایی در برخی از آثار ادبیات کودک و نوجوان اتفاق می افتد که کارکرد مفیدی ندارد.

او ادامه داد: یکی از تعاریف طنز این است که دغدغه ای را بیان کند و آموزش بدهد، کودک را ناخودآگاه به فکر فرو ببرد و  کودک در نتیجه این تفکر نتیجه گیری کند که این کار خوبی است. آثار کودک و نوجوان خواه ناخواه برای کودک، قهرمان و ضد قهرمان می سازد.

شفیعی گفت:طرح واره ذهنی اینگونه شکل می گیرد که طنز فاخر و غیر فاخر نداریم اگر طنز باشد؛ فاخر است در غیر اینصورت لودگی محسوب می شود.طنز چیزی است که از آن حکمت آغاز می شود و به کودکان ما شیوه نگاه کردن به مسائل را می دهد مگر ادبیات کودک و نوجوان جز این است که کودک از بودنش لذت ببرد و از تفکر خلاقش بهره ببرد، خود طنز باید این دانایی را به مخاطب بدهد.قرار است طنز همین باشد، انیمیشن های موفق مثل پت و مت موقعیت طنز را ایجاد کردند و کلامی به کار نبردند.

این شاعر کودک و نوجوان از اینکه انیمیشن های موفق کودک را با یک موقعیت اجتماعی مواجه می کند، بیان کرد: تناقض آمیز بودن موقعیت، طنز ایجاد می کند.در ادبیات می توانیم این کار را انجام بدهیم و از این نمونه ها کم نداریم. باید برنامه ای باشد و این موارد را به شاعران و نویسندگان کودک و نوجوان که جوان هستند آموزش بدهد.بخش آکادمیک ادبیات کودک و نوجوان بسیار جوان است و این مسئله می تواند یک مبحث بزرگ در  ادبیات کودک و نوجوان  دانشگاهی باشد.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان