رسانه تیغی دو لبه برای خودکشی و یا عدم خودکشی در افراد

به گزارش کودک پرس ، شهرام خرازی‌ها در کارگاه یک‌روزه رسانه و خودکشی که در دانشکده مامایی و پرستاری علوم‌ پزشکی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: خودکشی یک پدیده چند عاملی است و قرار گرفتن چند علت با هم منجر می‌شود تا فرد به سمت خودکشی گرایش پیدا کند. در این راستا رسانه یکی از عواملی است که در کنار دیگر عوامل موجود قرار می‌گیرد و فرد را برای خودکشی مستعد می‌کند. درواقع رسانه جزو عوامل تقویت‌ کننده گرایش افراد به خودکشی است. رسانه به افکار عمومی جهت می‌دهد و بر آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

خرازی‌ها ادامه داد: برای نمونه پخش اخبار مربوط به خودکشی می‌تواند بر روی افراد تاثیرگذار باشد و افراد را به سمت خشونت علیه دیگران، دزدی، بزهکاری و… را افزایش دهد. گاهی اوقات اقشاری چون کودکان با تقلید از یک عمل یا شخصیت، خودکشی می‌کنند؛ درحالی که وی قصد مرگ نداشته است. برای نمونه مخاطبان کارتون پینوکیو بزرگسالان هستند نه کودکان؛ چراکه در آن کودک‌آزاری و بزهکاری و… وجود دارد.

وی گفت: برخی کارتون‌ها هم گرایش به تقلید از خودکشی را برای کودکان به همراه دارد. بنابراین سیستم بهداشت، روانشناسان و روان‌پزشکان حوزه کودک و نوجوان باید به رسانه‌های موجود در استان داده‌های لازم را ارایه دهند تا خبرنگاری که در حوزه حوادث فعالیت می‌کند، در مورد برخی حوادث از این متخصصان، نظرجویی کند.

رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران تشریح کرد: حتما باید تبعات ناشی از خودکشی در رسانه‌ها مطرح شود؛ چراکه بیان این تبعات، تاثیر بازدارنده برای گرایش افراد به خودکشی دارد و موجب پیشگیری از خودکشی می‌شوند. در کشورهای توسعه‌ یافته محصولات رسانه‌ای دارای رده‌بندی سنی است و اگر هیچ رده‌بندی نداشته باشد؛ یعنی مجاز است و همه می‌توانند آن را ببینند، اما در ایران، افراد زیر ۱۸ سال به‌راحتی می‌توانند سیگار بخرند چه برسد به نمایش‌های خانگی!

وی با بیان اینکه تلویزیون ما گاهی اوقات در پخش محصولات رسانه‌ای دارای رده‌بندی سنی است خاطرنشان کرد: برای نمونه در سریال مختار به‌دلیل اینکه بعضی صحنه‌ها خشن بود، برای برخی قسمت‌ها رده‌بندی سنی قرار دادند و نشان دادند اجسادی که از آن‌ها خون می‌آید در رسانه ما پخش می‌شود و این مسائل، زیاد رعایت نمی‌شود، حال آنکه در کشورهای توسعه‌یافته این تصاویر از دور پخش می‌شود.

خرازی‌ها گفت: در بسیاری از موارد سیاست، سلامت را تحت پوشش قرار می‌دهد و ما باید سلامت روان مردم را مد نظر قرار دهیم. از نویسندگانی که در برخی کتاب‌هایش گرایش‌های خودکشی وجود دارد، صادق هدایت است. این درحالیست که از داستان گرداب او در نمایش خانگی ایران فیلمی ساخته شد و صحنه خودکشی داستان هم نمایش داده شد.

خرازی‌ها توضیح داد: همچنین برخی کتاب‌های نویسندگان قبل از انقلاب چون ر. اعتمادی و پرویز قاضی‌سعیدی بسیار عامه‌پسند بود و با تیراژ وسیع منتشر می‌شد؛ درحالی که این کتاب‌ها، محتوای خودکشی داشت. در این راستا نیاز است که تفکر نقاد داشته باشیم و به افراد بیاموزیم، هرچیزی که مطرح می‌شود را نپذیرند.

رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار کرد: متاسفانه مهارت تفکر نقاد در حوزه بهداشت مورد توجه قرار نمی‌گیرد، اگر هم ارائه شود خیلی کوتاه و مختصر است. درواقع این تفکر کمک می‌کند تا زود قضاوت نکنیم یا تصمیم نگیریم. از سوی دیگر فیلم‌تراپی و کتاب‌تراپی برای جلوگیری از گرایش افراد به خودکشی تاثیرگذار است. برای نمونه کتاب ورونیکا تصمیم می‌گیرد بمیرد پائولو کوئیلو در رفع گرایش خودکشی بسیار تاثیرگذار است.

وی بیان کرد: نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که نباید در خبرخودکشی، علت ذکر شود؛ چرا که تاثیرگذار در گرایش دیگران با وجود علت‌های مشابه به خودکشی است.