با کتاب‌های ژانر ترس و وحشت کودک و نوجوان به کجا می‌رسد؟

به گزارش کودک پرس ، آسیه حیدری شاهی‌سرایی در عباس‌آباد تنکابن به‌دنیا آمده و سال‌های کودکی و نوجوانی را در همین شهر گذرانده است. پس از اتمام دبیرستان به تهران آمده و موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد ادبیات فرانسه شده است. به مناسبت انتشار ترجمه کتاب مصور (کمیک استریپ) شازده کوچولو در انتشارات علمی و فرهنگی با مترجم این کتاب گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

کمیک استریپ شازده کوچولو چه ویژگی‌های جالب توجهی دارد؟
کتاب شازده کوچولو را همان‌طور که می‌دانید آنتوان دو سنت اگزوپری نوشته و جزو پرفروش‌ترین کتاب‌های دنیاست. در کتاب اصلی یک دانای کل وجود دارد اما اینجا بنابر ویژگی کمیک استریپ شخصیت‌ها تصویر شده‌اند و هر شخصیت خودش صحبت می‌کند. یعنی خیلی اوقات تصویر محتوا را بیان می‌کند. پس نیمی از حرف را کلمات و نیمه دیگر را تصاویر می‌گویند و اگر این همراهی درست انجام شود، اتفاق خوبی افتاده است. نوجوان‌ها با کمیک استریپ ارتباط خوبی برقرار می­‌کنند و از دیدن تصاویر در کنار خواندن دیالوگ‌ها لذت می‌برند. البته داستان به زبان معیار ترجمه شده است؛ چون شکسته‌نویسی بچه‌ها را کمی دچار مشکل می‌­کند؛ اما بچه‌ها اگر دوست داشته باشند می‌توانند جمله‌ها را محاوره‌ای هم بخوانند. شازده کوچولوی مصور درواقع با یک تیر دو نشان می‌زند، اول داستان معروفی را دوباره مطرح می­‌کند و دوم اینکه قالب عرضه داستان باعث پرفروش‌تر شدن آن برای کودکان و نوجوانان می‌­شود.

چه شد که به فکر ترجمه این کتاب افتادید؟
انتشارات علمی و فرهنگی این ترجمه را پیشنهاد کرد و من هم آن را پسندیدم و کار را انجام دادم.
فکر می­‌کنم در زمینه کمیک استریپ، ما هنوز جای زیادی برای کارکردن داریم و ترجمه شازده کوچولوی مصور به‌لحاظ شهرت این کتاب می‌تواند توجه بیشتری را در کشور ما به کمیک استریپ جلب کند و باعث رواج بیشتر آن بشود. رواج کمیک استریپ نیز به‌نوبه خود به رشد علاقه‌مندی به مطالعه کمک خواهد کرد.

بیشتر کتابخوان‌ها شازده کوچولو را خوانده­ و از مطالعه آن لذت برده­‌اند. شما به‌عنوان مترجم کدام قسمت داستان را بیشتر دوست دارید؟
من اصل کتاب را به فرانسه خوانده‌ام و می‌دانید که مطالعه متن به زبان اصلی جذابیت دیگری دارد. اما قسمتی از این داستان همیشه مرا به فکر فرو برده است. صحبت‌هایی که شازده کوچولو و روباه با یکدیگر دارند، به‌خصوص آن جمله روباه که می‌گوید: «تو برای همیشه مسئول آنچه هستی که اهلی‌­­اش کرده‌­ای، تو مسئول گل سرخ خود هستی… شازده کوچولو برای اینکه یادش نرود تکرار کرد: تو مسئول گل سرخ خود هستی…»

این جمله‌ها برای من خیلی تاثیرگذار هستند.

به‌نظر شما مخاطبان کمیک استریپ شازده کوچولو چند ساله‌ها هستند؟
من فکر می‌کنم مردم دنیا در همه سنین با کتاب‌های کودک و نوجوان ارتباط برقرار می‌­کنند و از مطالعه شاهکارهای ادبیات این حوزه لذت می‌برند. چون جنبه‌های انسانی این کتاب‌ها بالاست. کمیک استریپ شازده کوچولو را به‌نظر من از کلاس چهارم دبستان به بالا می‌توانند بخوانند و با آن ارتباط برقرار کنند، حتی برای بزرگسالان هم این کتاب جالب توجه خواهد بود.

شازده کوچولو همیشه به‌عنوان یک کتاب مفهومی و محتوایی و تفکربرانگیز مورد توجه قرار گرفته است در حالی که این روزها بازار کتاب کودک و نوجوان بیشتر ذائقه‌های متفاوتی مثل گونه ترس را دنبال می‌کند؛ نظر شما در این مورد چیست؟
بله، الان بچه‌ها داستان‌های ماجراجویانه و ترسناک را دوست دارند و شاید بتوان گفت بیشتر آن‌ها دنبال داستان‌های پرماجرا و دنباله‌دار هستند و اکشن و ترس را در داستان ترجیح می‌دهند. اما یادمان باشد این ما هستیم که به سلیقه بچه‌ها شکل می‌دهیم. ما اگر کار ادبی فاخر و خوب برای کودکان و نوجوانان بنویسیم یا ترجمه کنیم می‌توانیم این نسل را از خشونت نجات دهیم. با کتاب‌های ژانر ترس و وحشت کودک و نوجوان به کجا می‌رسد؟ ما نیاز داریم کودک‌مان فکر کند و به قول فردوسی باید خرد او را به کار بیندازیم و این حس را در کودک ایجاد کنیم که از فکر کردن لذت ببرد؛ در این حالت کودک و نوجوان فقط برای ایجاد تنوع دنبال کتاب ژانر وحشت می‌رود نه اینکه به‌طور دائم مشتری آن شود.

به نظر شما چرا کودکان و نوجوانان در سال‌های اخیر به کتاب‌های گونه ژانر وحشت یا خیلی ماجراجویانه علاقه بیشتری نشان می‌دهند؟
به دلیل روش زندگی متفاوتی که این بچه‌ها نسبت به نسل‌های قبلی دارند. بچه‌ای که مجبور است در فضای کوچک و محدود آپارتمان زندگی کند، بیشتر وقتش را در فضای مجازی می­‌گذراند و این امر باعث فردگرایی و هرچه بیشتر تنهاشدن و انزوای او می‌شود. در این تنهایی و یکنواختی، فضای خشونت و ترس و خواندن داستان‌های ماجراجویانه یا ترسناک برای کودک احساس تنوع ایجاد می‌کند. اما وظیفه ما به‌عنوان نویسنده یا مترجم این است که دست به تالیف یا ترجمه‌هایی بزنیم که جنبه انسانی و ادبی قوی داشته باشند و مخاطب کودک وقتی آن‌ها را می‌خواند همذات‌پنداری پیدا کرده و بتواند از مطالعه خود لذت ببرد.

کودک باید فکر کردن را یاد بگیرد، آرامش داشته باشد و آرامش خود را با دنیا تقسیم کند. الان بچه‌ها به دلیل ذائقه‌ای که در بازار کتاب ایجاد شده خشونت را می‌پسندند و هر روز بیشتر به سمت آن می‌روند و متاسفانه ناشران هم به این موضوع به‌خاطر سود خود دامن می‌زنند. ما باید هر دو وجهه را برای کودک تامین و تهدید را به فرصت تبدیل کنیم. مثلا می‌توانیم در داستان‌های ماجراجویانه، جنبه ادبی و انسانی کار را بالا ببریم تا هم مخاطب را جذب کنیم و هم رسالت‌مان را نسبت به نسل کودک و نوجوان انجام داده باشیم.

انتشار کتاب‌هایی مثل کمیک استریپ شازده کوچولو در تقویت جنبه‌های انسانی در ادبیات کودک و نوجوان خیلی موثر است و ما باید از طریق اینگونه کتاب‌ها برای ادبیات فاخر کودکانه بسترسازی کنیم و منتظر نمانیم تا به ما حمله فرهنگی کنند بعد ما بخواهیم پاتک بزنیم.

منبع: ایبنا