22 هزار کودک در دنیا سالانه به علت مخاطرات شغلی کشته می‎شوند

به گزارش کودک پرس ، ناهید شفیعیان با بیان اینکه در حال حاضر حدود 250 میلیون کودک در جهان مشغول به کار هستند، اظهار کرد: بیش از 150 میلیون این کودکان در وضعیت‎های خطرناک کار می‎کنند. علاوه بر آن، هر ساله بیش از یک میلیون از این کودکان قربانی دادوستدهای انسانی می‎شوند.

وی با اشاره به تعریف کار کودک بیان کرد: کار کودک به هر شغل یا فعالیتی که آنان را از بچگی کردن باز می‎دارد، اشاره می‎کند. در حقیقت فعالیت‎هایی هستند که دارای اثرات ذهنی مضری روی کودکان شده و مانع رشد مناسب آنان می‎شوند.

شفیعیان حداقل سن قانونی مبنا که به کودکان اجازه کار داده می‎شود را 15 سالگی عنوان کرد و افزود: این آمار در کشورهای توسعه یافته 14 سالگی است. برای کارهای سبک(تنها ساعات کم و مشخص در زمان‎های متغیر) محدوده سنی تعیین شده 15-13 سالگی است (14-12 سالگی در کشورهای توسعه یافته) و در نهایت برای مشاغل خطرناک مرز سنی 18 سال تعیین شده است(16 سالگی برای وضعیت‎های خاص در کشورهای توسعه یافته است).

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان بدترین اشکال کار کودک را شامل همه اشکال بردگی یا فعالیت‎هایی مشابه نظیر کار اجباری، خرید و فروش کودکان، بردگی و نظام رعیتی همچنین فعالیت‎های قاچاق و یا هر نوع فعالیتی که ایمنی، بهداشت و روحیات کودکان را به خطر می‎اندازد نظیر روسپی‎گری، هرزه‌نگاری، استخدام اجباری برای فعالیت‎های نظامی و قاچاق دارو عنوان کرد.

وی با بیان اینکه کار خطرناک مشاغل خانگی را در بر می‎گیرد که برای ساعت‎های طولانی در محیط‌های غیربهداشتی و مکان‎هایی که در آن‌ها ابزارها و یا مواد خطرناک مورد استفاده قرار می‎گیرند و در ادامه گفت: همچنین شامل کودکانی که اشیایی برای آن‌ها سنگین است و حمل می‎کنند؛ است.

شفیعیان با بیان اینکه برخی فعالیت‎ها به‌عنوان کار کودک در نظر گرفته نمی‎شوند، افزود: فعالیت‎هایی که جهت کمک به والدین برای کامل کردن کارهای روزمره منزل انجام می‎شوند. بچه‎هایی که برای تأمین پول‌توجیبی خود ساعت‎های محدودی کار می‎کنند به‌عنوان کار کودک محسوب نشده چرا که مانع رشد کودکان نمی‎شوند.

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان وظایف سخت و وضعیت کاری خشن و ایجاد مشکلات متعددی نظیر جنگ، سوءتغذیه، افسردگی، وابستگی دارویی و… را از تأثیرات منفی کار کودکان برشمرد و گفت: از زمینه‎های دیگر می‎توان به شرایط نامساعد، گروه‎های نابالغ یا کودکانی که از خانواده‎هایشان ربوده شده‎ و آن‌هایی که محافظت نشده‎اند؛ اشاره کرد.

وی ادامه داد: این کودکان به‌ویژه در حل مشکلاتشان نادیده گرفته شده‎اند و در وضعیت‎های نامناسب، معادن زیرزمینی و همه مشاغلی که بر پایه طبیعت انسان پایه‌گذاری نشده‎اند مشغول به کار هستند.

شفیعیان خاطرنشان کرد: مشکل دیگر این است که یک کودک کار نمی‎تواند روند طبیعی آموزشی داشته باشد و در نتیجه سرنوشت بدی در انتظار او بوده و تبدیل به یک بزرگ‌سال عامی و بی‎سواد خواهد شد که نمی‎تواند رشد و تعالی مناسبی داشته باشد و یا یک فرد حرفه‎ای(متخصص) شود.

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی بیان کرد: در مواردی خاص، کار کودک می‎تواند شأن و روحیات کودک را به مخاطره اندازد به‌خصوص وقتی کودک در سوءاستفاده جنسی نظیر فاحشگی و یا استفاده در عکس و تصویرهای مستهجن درگیر شود. علاوه بر این‎ها وقتی یک کودک کار می‎کند بیشتر در معرض سوءتغذیه قرار دارد و این کودکان اغلب قربانی خشونت‎های جسمی، روحی و یا جنسی می‎شوند.

وی با اشاره به وضعیت کودکان کار در جهان اظهار کرد: سوءاستفاده از کودکان در همه کشورهای جهان وجود دارد و اشکال مختلفی به خود می‎گیرد که بر اساس عرف و فرهنگ‎های هر منطقه است.

شفیعیان با بیان اینکه در جنوب غربی آسیا و اقیانوسیه دختران به‌منظور استفاده در شبکه‎های فاحشگی و یا کارهای خانگی فروخته می‎شوند، افزود: کودکان زیادی نیز جهت کار در کارخانه‌ها و یا به‌منظور ادای قرض‎های خانواده فروخته می‎شوند.

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی اضافه کرد: در آفریقا والدین فرزندانشان را برای تهیه دام می‎فروشند، (اغلب کودک برای خرید یک گاو فروخته می‎شود) از این کودکان در مزارع، معادن یا به عنوان کارگران خانگی(مستخدم) بهره‎کشی می‎شود.

وی با بیان اینکه در امریکای شمالی و امریکای لاتین کودکان به عنوان فاحشه برای جلب رضایت توریست‎های منحرف در این زمینه مورد سوء استفاده قرار می‎گیرند، گفت: همچنین توسط دلالان دارو نیز ممکن است بیشتر مورد سوء استفاده قرار گیرند.

شفیعیان در توضیح کار خانگی گفت: بر اساس معاهده شماره 189 کار منزل به معنی انجام دادن کارهایی است که در یک منزل و یا منازل انجام شده و کارگر خانگی(مستخدم) به معنی هر شخصی است که از او در کارهای خانه و یا رابطه استخدامی در این زمینه بهره‎کشی می‎شود. اصطلاح کار خانگی رِنج گسترده‎ای از مشاغل و سرویس‎های متنوع را که از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، پوشش می‎دهد و این تفاوت می‎تواند بر مبنای سن، جنس، زمینه‎های قومیتی و وضعیت اقتصادی و نیز حوزه‎های اقتصادی و فرهنگی جاهایی که آنان کار می‎کنند؛ باشد.

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان خاطرنشان کرد: این بدان معنی است که مشاغل خانگی و شاغلین وابسته به آن‌ها تنها بر اساس وظایف محوله تعریف می‎شوند.

وی ادامه داد: کار خانگی کودک عمدتاً اشاره به کارهایی می‎کند که در بخش کار خانگی در منزل به صورت تفننی و یا استخدام به‌کارگیری می‎شوند. این مفهوم عمومی می‎تواند به صورت شرایط مجاز و یا غیرمجاز اجرا شود.

شفیعیان خاطرنشان کرد: کار کودک در مشاغل خانگی اشاره به موقعیت‎هایی دارد که مشاغل خانگی در وضعیت‎های خطرناک و یا در یک موقعیت بردگی به وسیله کودکان زیر سن قانونی انجام می‎شود(برای کارهای سبک، تمام وقت و یا مشاغل آسانتر).

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی با بیان اینکه انجام کارهای طاقت‌فرسا در منزل بوسیله کودکان در خانه‎هایشان در موقعیت‎های قابل توجیه و تحت شرایط خاصی که بچه‎ها به واسطه انجام آن کارها به زندگی خانواده کمک می‎کنند و یا در رشد خودشان موثر است مفهوم کار خانگی ندارد، گفت: اگر در چنین مواردی، انجام این فعالیت‎ها ممکن است باعث بازماندن کودکان از تحصیل و آموزش شده و یا آسیب ببینند در این صورت به آن کار خانگی گفته می‎شود.

وی ادامه داد: بچه‎هایی که کارهای طاقت‌فرسا در خانه خودشان انجام می‎دهند و آن‌هایی که کار خانگی می‎کنند‎ ممکن است وظایف مشابهی بر عهده داشته باشند، در هر صورت در مورد آن‌ها روابط قانونی کاری برقرار نمی‎شود. برای همین باید از ارجاع چنین فعالیت‎هایی به کودکان اجتناب کرد.

شفیعیان با اشاره به اینکه کار خانگی کودکان یک پدیده مخفی شده است و مهار آن سخت است چراکه الگوهای اقتصادی و فرهنگی زیادی در سراسر دنیا دارد، ادامه داد: در بسیاری از کشورها کار خانگی نه تنها ازنظر اقتصادی و فرهنگی پذیرفته شده است بلکه به عنوان یک امر مثبت مورد احترام بوده و مخصوصا” برای دختران یک امتیاز محسوب می‎شود.

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی بیان کرد: جاودان بودن نقش‎های سنتی زنان و مسئولیت‎های آنان همراه با نقش‎های خارج از منزل که به آن‌ها واگذار می‎شود در حکم دوره کارآموزی جهت پذیرفتن نقش‎های آن‌ها برای مادر شدن و همسرداری است. تداوم و پایداری کار خانگی کودکان شکلی از کودک کار است.

وی تصریح کرد: عوامل ریشه‎ای زیادی برای کارهای خانگی کودکان وجود دارد اما در اصطلاح می‎توانیم بین فاکتورهای بازدارنده و پیش برنده این مسئله تنگ‎دستی و زنانه شدن آن، محرومیت‎های اقتصادی، فقدان آموزش، جنسیت و تبعیض نژادی، خشونت‎های تحمیل شده خارج و یا از دست دادن والدین در اثر جنگ و بیماری را برشمرد.

شفیعیان گفت: در مرحله بعدی، می‎توانیم ناهم‎خوانی‎های اقتصادی، بدهکار بودن به وام و از طرف دیگر، این احساس که شاغل به‌سادگی به یک خانواده داده شود را مثال زد؛ همچنین پیشنهاد یک محیط امن برای کودک، افزایش و جایگزینی کار خانگی برای زنان و بازاریابی برای شغل آن‌ها و فریب دادن کودکان که انجام کارهای خانگی برای آموزش آن‌هاست از دیگر عوامل است.

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی خطرات مرتبط با کار خانگی کودکان را یک مفهوم واقعی و جدی عنوان کرد و افزود: سازمان بین‎المللی کار مشخص کرده که مخاطرات کارگران خانگی به حدی است که کار خانگی به عنوان بدترین شکل کار کودک نامیده می‎شود.

وی برخی از مهم‎ترین مشکلات کار خانگی را روزهای کاری طولانی و طاقت‌فرسا، استفاده از مواد شیمیایی سمی، حمل بارهای سنگین، آیتم‎های خطر کارهای دستی نظیر چاقوها، محورها و سطوح داغ، غذای ناکافی و یا نامناسب، برخوردهای تحقیرآمیز و توهین‌آمیز و خشونت کلامی، و سوء استفاده‎های جنسی که درهم آمیخته می‎شود در زمانی که محل زندگی کودک با محل کار خانگی در یک جا باشند در هم آمیخته می‎شود؛ اعلام کرد.

شفیعیان اظهار کرد: این مخاطرات نیاز است دیده شوند و از جهتی دیگر بسیار مهم هستند که می‎توانند روی نیازهای اساسی کودک نظیر دسترسی داشتن به آموزش و خدمات بهداشتی، نیاز به استراحت، آسودگی، بازی و تفریح، مراقبت و داشتن ارتباط منظم با والدین و همسالان تأثیرگذار باشند.

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی خاطرنشان کرد: در این رابطه معاهدات بین‌المللی متعددی از جمله معاهده شماره 189 سازمان بین‎المللی کار، کنوانسیون شماره 138، کنوانسیون شماره 182 تدوین‌شده‌اند.

وی بیان کرد: خطرات کار کودکان در مستندات و مقالات سازمان بین‎المللی کار تعریف‌شده‌اند و این امر شامل محدودیت‎ها و فعالیت‎های تدریجی برای حذف بدترین اشکال کار کودک است که شامل کاری که به شکلی برطبیعت و یا سیکل طبیعی کودک تأثیرگذار باشد و باعث آسیب به‌سلامتی، ایمنی و یا اخلاقیات کودک شود و یا به صورت اختصاصی، خطرات کار کودک، کار در وضعیت‎های خطرناک و یا غیربهداشتی است که در نتیجه آن کودک می‎تواند کشته، زخمی و یا دچار بیماری شده و در نتیجه نبود استانداردهای ایمنی و بهداشتی برخی از آسیب‎ها و بیماری‎ها باعث ناتوانی دائمی افراد شود.

شفیعیان گفت: اغلب مشکلات سلامتی ایجاد شده بر روی کارگران به خصوص در کودکان کار تا بزرگ‌سالی ادامه یافته و خود را نشان خواهد داد.

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی خاطرنشان کرد: تخمین زده می‎شود که حدود 85 میلیون کودک در گروه سنی 5-17 سال در وضعیت‎های خطرناک و در بخش‎های کشاورزی، معدن، ساختمان‌سازی، تولید، صنعت و خدمات، هتل‎ها، بارها و رستوران‎ها، فست فودی‎ها و سرویس‎های کار خانگی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه مشغول به کار هستند.

وی گفت: در سراسر جهان سازمان بین‎المللی کار برآورد می‎کند که حدود 22 هزار کودک در سال به علت مخاطرات شغلی کشته می‎شوند. تعدادی از این آسیب‎ها یا بیماری‎ها به این علت است که آن‌ها کار را نمی‎شناسند(اطلاعات کافی در مورد شغل خود ندارند).

شفیعیان بیان کرد: کودکان کار در معرض تمامی مخاطراتی هستند که کارگران بزرگ‌سال هنگامی در چنان شرایطی باشند در معرض آن‌ها هستند با این تفاوت که مخاطرات و عوامل زیان‌آور شغلی بر روی کودکان کار عوارض شدیدتری بر جا می‎گذارند.

مدیر گروه مهندسی بهداشت حرفه‎ای معاونت بهداشتی با بیان اینکه نتایج فقدان حفاظت و ایمنی اغلب باعث تخریب و از دست دادن سلامتی بیشتر برای آنها می‎شود، ادامه داد: در حوادث کشنده و یا غیرکشنده ممکن است آسیب‎های دائمی، بیماری و اختلالات روانی و رفتاری ایجاد شود.

وی اظهار کرد: هنگام صحبت از کار کودک مهم است که آن‎سوی مفهوم کار کودک، کار پر مخاطره‎ای در نظر آید که عوارض و مخاطرات شغلی آن به مخاطرات شغلی آن کودک در بزرگ‌سالی اضافه شده و نیز جنبه رشدی کودک نیز در نظر گرفته می‎شود. از آنجایی که کودکان هنوز رشد نیافته‎اند نیازها و معیارهای مخصوصی دارند و باید ملاحظات و محدودیت‎هایی برای زمانی که آن‌ها در معرض خطرات و عوامل زیان‌آور هستند و به‌اصطلاح رشد فیزیکی(آموزشی، رفتاری و احساسی) آن‌ها در نظر گرفته شود.