اندر فواید حیاط خلوت یازده ساله جشنواره نمایش عروسکی رضوی

به گزارش کودک پرس ، یازده سال متوالی است که هرمزگان میزبان جشنواره ملی تئاتر کودک و نوجوان و نمایش عروسکی رضوی است.

برای این رویداد هنری هر ساله بخش زیادی از سرمایه های انسانی، مالی و سخت افزاری استان به کارگرفته می شود تا اهدافی را برآورده کند و اکنون که یازدهمین دوره این جشنواره ملی با آثاری از چند استان معدود کشور برگزار می گردد بهانه ای شد تا گریزی داشته باشم به کم و کیف و نقاط ضعف و قوت این جشنواره و نقش آن در توسعه تئاتر هرمزگان.

برای هر رویداد فرهنگی و هنری اهداف و چشم انداز فقط همان اهداف مکتوب و آشکار که در فراخوان ذکر می گردد نیست و با توجه به گروه های ذینفع دخیل در آن قطعا اهدافی متعدد، متفاوت و گاه متضادی وجود دارد.

برای جشنواره ای موضوعی چون جشنواره تئاتر کودک و نوجوان رضوی ذینفعانی مانند آستان قدس رضوی، وزارت فرهنگ، اداره کل فرهنگ استان هرمزگان، خانواده تئاتر ایران، خانواده تئاتر استان هرمزگان، مخاطبان تئاتر در هرمزگان، اداره کنندگان امور اجرایی جشنواره، گروه های نمایشی شرکت کننده به عنوان بخشی از ذینفعان در این رویداد دخیل هستند.

قطعا آستان قدس رضوی همان گونه که در فراخوان آمده، با توجه به رسالتش ترویج فرهنگ رضوی را هدف اصلی می داند و برای گروه های نمایشی شرکت کننده علاوه بر آن، تامین مالی نیز یک هدف خواهد بود و برای شرکت اجرا کننده، تنها اهداف اقتصادی مد نظر است.

خانواده تئاتر ایران توسعه نرم افزاری را مهم می داند و تئاتر هرمزگان هم توسعه نرم افزاری و سخت افزاری را هدف می گیرد.

هر کدام از این گروه ها اهداف متعدد پیدا و پنهانی را از شرکت در این رویداد دنبال می کنند که  شناسایی این اهداف و بررسی میزان تحقق هر کدامشان نیازمند بررسی های دقیق در همان حوزه می باشد، اما هر زمان که بخشی از این گروه ها تحقق اهداف خود را در این رویداد امکان پذیر ندانند مشارکتشان در جشنواره به حداقل خواهد رسید و بی تردید جشنواره دچار نقصان خواهد شد و این نقصان زمانی رخ می دهد که مدیریت جشنواره یک مدیریت راهبردی و جامع نگر نباشد.

بدیهی است با توجه به وجود گروه های ذینفع متعدد و اهداف متنوع و گاه متضاد، وجود یک نگاه راهبردی در رهبری و مدیریت این جشنواره نیاز است که همه این ظرفیت ها را با یکدیگر هماهنگ کند و امکان رسیدن به این اهداف را فراهم نماید.

با نگاهی گذرا به چندین دوره برگزاری این جشنواره، عواملی چون حضور معدود گروه هایی بصورت ثابت، اضافه نشدن نظام مند بخش های جنبی جدید به جشنواره، افزایش نیافتن سرانه فضای فیزیکی تخصصی اجرای تئاتر کودک و نوجوان و نمایش عروسکی در استان هرمزگان، ناتوانی در تامین به روز هزینه های جشنواره و باقی ماندن جشنواره در سطح ملی، نشان از عدم رشد کمی و کیفی جشنواره دارد اما فارغ از این بررسی کلی، قصد بررسی اجمالی منافع این جشنواره برای تئاتر استان هرمزگان را دارم.

خانواده تئاتر استان هرمزگان در چند سطح توقعاتی از این جشنواره دارد، سطح اول گروه های نمایشی استان هستند که با هدف ارتقاء کیفی تئاتر هایشان و همچنین تامین بخشی از هزینه های تولید تئاترهای کودک به این جشنواره وارد می شوند.

 در این زمینه تاسیس چندین گروه اختصاصی تئاتر کودک و نوجوان و نیز فعالیت یک یا دو گروه تئاترعروسکی از فواید این جشنواره بوده که به دلیل سطح پائین رقابت، این گروه ها امکان رشد کیفی و حضور مستمر در رویدادهای تخصصی تئاتر کودک و نوجوان کشور همچون جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان را نیافته اند.

در سطح مخاطبان تئاتر کودک و نوجوان در استان هر چند تفاوت معناداری نسبت به گذشته احساس می شود اما باز به دلیل نبود فضاهای تخصصی اجرای تئاتر کودک و نوجوان و با وجود همه تلاش ها، از همه ظرفیت های جشنواره استفاده نشده و حتی در برخی دوره ها به دلیل برگزاری جشنواره در تابستان آمار مخاطبان نیز کاهش داشته است.

در سطحی دیگر، تئاتر استان توقع آموزش مستمر تخصصی، ایجاد حداقل یک سالن تخصصی تئاتر عروسکی یا تئاتر کودک و نوجوان، افزایش تجهیزات فنی سالن ها را داشته که به جرات می توان گفت نه تنها هیچ عایدی سخت افزاری برای استان نداشته که حتی موجب فرسودگی و استهلاک تنها سالن های موجود و نا امیدی هنرمندان از ایجاد سالن های جدید شده است.

همچنین در رویکردی کلان تر، تئاتر استان توقع یافتن جایگاه ملی در این حوزه، حضور چهره های ملی تئاتر عروسکی و کودک و نوجوان، حضور مخاطبانی از سراسر کشور و جلب توجه هنرمندان تئاتر کشور به این سو را دارد که متاسفانه می توان گفت این جشنواره تبدیل شده به حیاط خلوت تعدادی گروه نمایشی ثابت، گروه هایی توانمند و واقعا متخصص که متاسفانه به اعتراف خودشان  به دلیل نبود رقیب و مشارکت پایین سایر هنرمندان کشور، نمایش هایشان را با یک هفته تمرین تولید می کنند و به بندرعباس می آورند و این وضعیت مشارکت پایین چهره های ملی نشان می دهد که جشنواره ما به لحاظ فنی در تئاتر کشور جایگاه آنچنانی ندارد.

در این دوره هم متاسفانه باز شاهد حضور گروه های ثابت هستیم و پس از جشنواره نیز با احتمال بسیار زیاد خستگی اش برای تئاتر استان می ماند و بدهی هایش هم برای نهاد های دولتی.

در مقام مقایسه کافیست این جشنواره را با جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان و یا جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان مقایسه کنیم که در طی این سالها با استفاده از برنامه ریزی دقیق، مدیریت هدفمند و بهره برداری از شخصیت های هنری ملی در کسوت دبیران و مدیران جشنواره و با لحاظ منافع ملی و منطقه ای به قطب این گونه های نمایشی تبدیل شده اند.

البته ناگفته نماند در این سالها نشست های زیادی در خصوص آسیب شناسی جشنواره و راهکارهای ارتقاء کمی و کیفی آن برگزار شده و محدودیت محتوائی در کنار بسیاری متغیرهای دیگر همواره به عنوان یکی از عوامل مشارکت پائین هنرمندان مطرح شده است اما با وجود این آسیب شناسی ها، باز هنگام عمل و اجرا، دوباره جشنواره می شود رونوشتی ضعیف تر از جشنواره سالهای قبل.

همه این موارد ما را بر آن می دارد که با توجه به سرمایه هایی که برای این جشنواره هزینه می شود مسئولیت پذیری اجتماعی داشته باشیم تا منافع بیشتری برای تئاتر استان دست و پا شود.

اکنون که تجربه و دانش برگزاری یازده دوره این جشنواره را داریم بایستی شرایطی را فراهم کنیم که همه بخش های ذینفع تئاتر استان از دولتی گرفته تا خصوصی از تجربه ها درس بگیریم و با شهامت و اطمینان خاطر، تغییر در رویکرد و نحوه برگزاری جشنواره را دنبال کنیم.

منبع: خبر هرمزگان